Τι είναι η ακραία παραβατικότητα σε ανηλίκους?

Αυτή η ερώτηση ίσως κάνει μερικούς ανθρώπους ανήσυχους, η ακόμα και να δημιουργείται θυμός, όταν ψάχνουμε να βρούμε μια απάντηση.

Με αφορμή το συμβάν του ξυλοδαρμού ενός μαθητή από 17 “συνομήλικους του”, μας φέρνει αντιμέτωπους με μια ανησυχητική συνειδητοποίηση, ότι η εφηβική παραβατικότητα υπάρχει, και δείχνει τα σημάδια της σε όλες τις συνθήκες όπου αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς.

Σε ένα τόσο δύσκολο συμβάν οι πρώτες εντυπώσεις είναι του Διχασμού (καλός- κακός) μετά έρχονται οι σχάσεις, (κακοποιητής-κακοποιημένος ) και τέλος Πένθος-Εκδίκηση (Φροντίδα- Τιμωρία).

Ας προσπαθήσουμε μαζί να αναρωτηθούμε, όχι για να βρούμε απαντήσεις, όσο για να κατανοήσουμε καλύτερα ποιοι μπορεί να είναι οι τρόποι εξάλειψης του φαινομένου αυτού. Και φυσικά δεν πρέπει να παραπλανηθούμε ότι υπάρχουν οποιεσδήποτε σύντομες, γρήγορες ή εύκολες λύσεις. Η παραβατική συμπεριφορά δεν είναι εικοσιτετράωρη ασθένεια που επηρεάζει ένα παιδί ως ιό.

Τόσο στο θύμα όσο και στον θύτη χαράζονται βαθιές πληγές που χρειάζονται χρόνια για να επουλωθούν.

Ποιος είναι ο δράστης?

Στην περίπτωση που αναφέρομαι από ότι φαίνεται η κύρια ομάδα θυτών μάλλον ήταν 17, και από αυτό που δεν φαίνεται ως υποομάδα ίσως ήταν 17 + 34 (γονείς)= 51 άτομα, μακροπρόθεσμα οι θύτες υποφέρουν από την αντικοινωνική συμπεριφορά της κοινωνίας και τον εξοστρακισμό τους. Το θύμα ήταν 1+2(γονείς)= 3. Ο ξυλοδαρμός καθώς και ο πόνος που προκαλείτε τρομάζει ένα άτομο και μπορεί συχνά να τον υποτάξει σε απόσυρση της καθημερινότητας του.

Θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν πολλές υποομάδες που συντελούν στο αποτέλεσμα λίγο παρακάτω.

Με αυτή την εικόνα μπορούμε να πούμε ότι η μάχη όχι μόνο είναι άνιση, αλλά όπως πολλοί αναφέρουν σίγουρα κατακριτέα.

Οι Θύτες όσο και τα Θύματα ανήκουν σε μια συλλογική οικογένεια που ονομάζεται Σχολείο, σε αυτό τον χώρο υπάρχει πλαίσιο, κανόνες, οριοθέτηση, πειθαρχία, ασφάλεια, αναρωτιέμαι γιατί στο σχολικό πλαίσιο δεν λειτουργεί ο μηχανισμός πλαισίου ασφάλειας ώστε να εξοστρακιστούν οι βίαιες συμπεριφορές?

Τι συμβαίνει σε έναν έφηβο που μπορεί να έχει αμεληθεί από την οικογένεια του να αμελείται και από το σχολικό πλαίσιο?

Αφορά( θήτες-θύματα), τι συμβαίνει όταν ο έφηβος νοιώθει περιφρόνηση όταν αυτό που έχει ο άλλος είναι επιθυμητό αλλά απαγορευμένο ανύπαρκτο για εκείνον?

Τι μπορεί να συμβεί όταν οι υπεύθυνοι γνωρίζουν για τις συμπεριφορές αυτές αλλά απαντούν “το γνωρίζαμε αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι αυτό, το σύστημα μας δένει τα χέρια”. Σε ποια υποομάδα στον κύκλο της βίας θα μπορούσαν να είναι οι υπεύθυνοι του σχολείου?

Τι συμβαίνει όταν το συλλογικό πλαίσιο (Πολιτεία) αμελεί την συλλογική φροντίδα για καλύτερες συνθήκες στα σχολεία?

Σε ποια υποομάδα του κύκλου θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η (Κοινωνική πολιτική – Πολιτικοί)?

Ας το κοιτάξουμε λίγο καλύτερα.

Δεν είναι πάντοτε τόσο εύκολο να παρθεί μια απόφαση ποιος είναι ο κοινωνικός παραβάτης, ο οποίος μπορεί να είναι ένα συναισθηματικά διαταραγμένο παιδί, αλλά και ένα περιβάλλον που ενισχύει την παραβατικότητα, η ακόμα και την υποθάλπει, αλλά και μια ομάδα εξοστρακισμένων από το σύστημα που δημιουργεί εξέγερση, και οι οποίοι διαπράττουν μια προβατική συμπεριφορά προκαλώντας σωματικές και ψυχικές βλάβες σε ένα άτομο.

Η δήλωση ότι ένα παιδί είναι παραβάτης δεν είναι η ίδια με την κλινική διάγνωση ότι ένα παιδί είναι επιληπτικό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μια παραβατική πράξη μπορεί να σημαίνει την εκπλήρωση μιας προσωπικής ανάγκης στο συνειδητό και ασυνείδητο επίπεδο και αυτή η πράξη, συνήθως, μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύει ένα συλλογικό σύμπτωμα.

Σύμπτωμα όμως είναι (όσο και να αντιδράμε σε αυτό), ότι ένα μεγάλο τμήμα των ανθρώπων βλέπει όλους τους εφήβους που είναι παραβάτες, σαν να ήταν τελειωμένοι - ως πιθανοί εγκληματίες που πρέπει να τιμωρηθούν πριν να έχουν την ευκαιρία να μιλήσουν ΓΙΑΤΊ το έκαναν.

Ίσως αυτό ακουμπά πλευρές που δεν μπορούν να εξηγήσουν τη στάση τους με το αιτιολογικό ότι οι ίδιοι υφίστανται απογοητεύσεις από την κοινωνία, ενώ ο νεαρός παραβάτης ικανοποιεί απερίσκεπτα τις επιθυμίες άλλων ατόμων από τη δυσφορία των ανθρώπων.

Με αυτή την οπτική στερείται το δικαίωμα μιας διαφορετικής προσέγγισης ότι: «Η νεανική παραβατικότητα μεταξύ αγοριών μπορεί να θεωρηθεί με έναν τρόπο ως πεδίο μάχης όπου οι σχέσεις συχνά καταπολεμούνται κυρίως μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας και ίδιο το φύλο, δηλαδή, ανάμεσα σε ένα αγόρι και τον πατέρα του ή ανάμεσα σε ένα αγόρι – αγόρι και πρόσωπα της εξουσίας στην κοινωνία.

Ένα παιδί δεν είναι ικανό να ωφεληθεί όταν οι γονείς του ξεχωρίζουν τα αδέλφια μεταξύ τους σε αγαπητό και μη αγαπητό. Ένα παιδί χρειάζεται έναν πατέρα όσο και μια μητέρα, να τροφοδοτηθεί με αισθήματα αγάπης, ασφάλειας, δικαιοσύνης. Οι συνθήκες που μεγαλώνει ένα παιδί είναι ποιο σημαντικές από τις προκαταλήψεις της ταμπελοποίησης, για την ανάπτυξη ενός παιδιού είναι καταστροφικό όταν οι γονείς ζουν μαζί και χώρια σε μια συναισθηματική ατμόσφαιρα έντασης ή δυστυχίας, ή σε μία οικογένεια οπού οι γονείς είναι αδιάφοροι.

Κοινωνική Ματιά

Αν παρατηρήσουμε θα δούμε ότι ένα παιδί δεν παραβιάζει ή παραβιάζεται εκείνη την στιγμή αλλά είναι ένα αποτέλεσμα μιας μακράς και περίπλοκης σειράς αντιδράσεων ή παθητικών εκδηλώσεων, ως ένα σύμπτωμα της πραγματικής αδυναμίας του παιδιού να αντιμετωπίσει τις φοβισμένες πραγματικότητες της καθημερινής οικογενειακής - κοινωνικής ζωής. Ίσως η δική μας συνειδητοποίηση του πόσο λίγα ξέρουμε για τη φύση και την αιτία αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να μας ενθαρρύνει να εξετάσουμε το πρόβλημα της εφηβικής παραβατικότητας με περιέργεια συμπόνια και με ανοιχτό μυαλό. Η μεγάλη εξάπλωση και η ένταση της νεανικής παραβατικότητας ίσως αναγκάσει τους ενήλικες να εξετάσουν τις δικές τους προκαταλήψεις, τον ρατσισμό και τις αντιδράσεις που φέρουν σε αυτό. Πολύ σπάνια ρωτάμε ΓΙΑΤΊ και συχνά απλώς υποθέτουμε βγάζοντας την όποια ετυμηγορία μέσα από το αυθεντικό τρόπο σκέψης μας.

Η Κοινωνία ως Ομάδα

Αν και δεν υπάρχουν καθησυχαστικές ενδείξεις για μια συνταγή πρόληψης. Αυτό όμως που προκύπτει από πολλές μελέτες και έρευνες είναι ότι σαφώς η παραβατική συμπεριφορά πρέπει να είναι η ανησυχία ολόκληρης της κοινωνίας, και όχι μόνο να παρατηρηθεί ως πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί από τοπικά σχολεία, και αρχές που έλαβαν χώρα αυτές οι δράσεις.

Χρειάζεται να αναγνωριστεί ως μια εξέλιξη του Μπουλινγκ, με ραγδαίες επιπτώσεις.

Και δεν είναι ΕΝΑ πρόβλημα, αλλά ΤΟ πρόβλημά που αφορά όλους τους ανθρώπους μιας κοινωνίας, ακόμη και όταν τα παιδιά τους συμμετέχουν εξ αποστάσεως, (θεατές).

Η ζωή των εμπλεκόμενων εφήβων στο σπίτι, τα προβλήματά του στο σχολείο, η σχέση του με τους γονείς του, τους συνομήλικούς του, η εικόνα του, και η προσωπικότητά του, χρειάζεται να παρατηρηθούν και να αξιολογηθούν προσεκτικά, χωρίς την προκατάληψη της ταμπελοποίησης.

Είναι σημαντικό η ίδια η κοινωνία και οι άνθρωποι να συμμετέχουν ενεργά ως ομάδα στην διαδικασία πρόληψης, με δράσεις μιας καλύτερης δημιουργικής καθημερινότητας, με συνεργασίες και συμμετοχές που παρακινούν τους έφηβους να μιμηθούν αξιολογώντας ειλικρινά και παραγωγικά τη δύναμή τους για το καλύτερο μέλλον τους, να γνωρίσουν τις αδυναμίες του, και να κάνουν τις απαραίτητες βελτιώσεις.

Είναι σημαντική η άμεση ψυχολογική στήριξη τόσο για τους εμπλεκόμενους έφηβους όσο και για τους γονείς τους, είναι σημαντική η καθημερινή ενημέρωση στο σχολικό περιβάλλον από ειδικούς ψυχικής υγείας ώστε να κατανοηθεί ότι το εξελικτικό φαινόμενο της παραβατικότητας είναι η προέκταση του Μπουλινγκ με ραγδαίες εξελίξεις και είναι κοινωνικό συλλογικό, που αφορά όλους μας.

Κυριακή Μερτζάνη

Σχεσιακή Ψυχοθεραπεύτρια MSc

Ατομική – Ομαδική Σχεσιακή Θεραπεία

Εφήβων – Ενηλίκων – Ζεύγους

Ερευνήτρια για την αναπαραγωγή των διαγενεολογικών ψυχικών τραυμάτων.

Συντονίστρια ομάδων Εφήβων – Ενηλίκων

Με μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην Σχεσιακή Ατομική Ψυχοθεραπεία

στο Institute for Relational & Group Psychotherapy ΙΣΟΨ

Ειδικευόμενη ως ομαδική θεραπεύτρια στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης στην Ομαδική Σχεσιακή Ψυχοθεραπεία κατά το μοντέλο του Irvin Yalom στο Institute for Relational & Group Psychotherapy ΙΣΟΨ

Ειδικευόμενη στο Διατμηματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εισαγωγής στην Θεωρία & Πράξη της Σχεσιακής Ψυχανάλυσης και Ψυχοθεραπείας του Institute for Relational & Group Psychotherapy ΙΣΟΨ στο ΨΝΑ Δρομοκαΐτειο.

Μέλος της American Psychological Association APA

Μέλος της International Association for Relational Psychoanalysis and Psychotherapy​ IARPP New York

Μέλος του American Group Psychotherapy Association AGPA

Τηλέφωνο επικοινωνίας:2107703823 -6909434978

mail επικοινωνίας: kikimertzani@gmail.com

https://www.healthofsoul.gr/